Wielu młodych rolników pyta nas czy nie warto poczekać na premię w wysokości 200 tys. zł, która ma się pojawić w Planie Strategicznym na lata 2021-2027. Odpowiedź nie jest wcale oczywista, ale ułatwić może ją kilka kluczowych kwestii, które poruszamy poniżej.
Błądząc we mgle?
Po pierwsze, termin: na razie Plan Strategiczny 21-27 jest w bardzo wczesnej fazie projektowania. Nie jest znany termin zakończenia prac nad jego treścią. Uruchomienia pierwszych naborów wniosków należy spodziewać się najszybciej w 2023 r.
Biorąc pod uwagę realne daty – ogłoszenie naboru, lista, weryfikacja wniosku, decyzja, uprawomocnienie itd. – środki na koncie młodego rolnika z perspektywy 2021-2027 mogą pojawić się najszybciej za 3 lata – mówi Katarzyna Nowakowska, ekspert Agraves.
Niepewne otoczenie
Po drugie, warunki przyznania pomocy: te na dzisiaj są bardzo ogólne i co najważniejsze – niepewne. Nie wiemy jakie konkretne kryteria będzie musiał spełniać potencjalny beneficjent i jakie zobowiązania podejmie. Nie wiadomo np. czy zostanie utrzymana możliwość zakupu ziemi przez młodego rolnika od rodziców.
Drogo, drożej, jeszcze drożej
Po trzecie, inflacja: oczywistym jest, że nominalne 200 tys. zł dzisiaj będzie miało za 3 lata niższą realną wartość. Chyba nikogo bardziej niż rolników nie dotyka wzrost cen środków do produkcji, który jest znacznie wyższy od poziomu inflacji ogłaszanego przez GUS. Na problem zwracała uwagę KRIR w marcu br.: kwota premii dla młodych rolników w kolejnych programach rozwoju obszarów wiejskich jest dostosowywana średnio co kilka (cztery lub pięć) lat do wzrastających kosztów prowadzenia działalności rolniczej (wzrost cen wybranych czynników produkcji w rolnictwie: maszyn i narzędzi rolniczych, paliw, materiałów budowlanych, środków ochrony roślin, pasz, a także średnich cen użytków rolnych), jak również do wzrostu przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto.
KRUS
Po czwarte, KRUS na 3 lata: w projekcie Planu Strategicznego na lata 2021-2027 założono obowiązek podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników z mocy ustawy i w pełnym zakresie jako rolnik co najmniej do dnia upływu 36 miesięcy od dnia wypłaty pierwszej raty pomocy, czyli znacznie dłużej niż obecnie (12 miesięcy).
Wielu młodych rolników przejmuje małe gospodarstwa, z których nie jest w stanie utrzymać siebie, rodziny, nie mówiąc o rozwoju produkcji (zakup ziemi, inwestycje). Dlatego zmuszeni są do pracy poza gospodarstwem. Obowiązek ubezpieczenia w KRUS w pełnym zakresie jako rolnik wyklucza zawarcie umowy o pracę, a w przypadku innych form prawnych mocno ogranicza maksymalny poziom zarobków.
Proponowana zmiana jest bardzo niekorzystna dla młodych rolników.
WNIOSKI
Przedstawione powyżej argumenty wskazują, że oczekiwanie na premię w wysokości 200 tys. zł, co do której jest sporo istotnych wątpliwości – terminy, warunki, zobowiązania – jest ryzykowne i może być zwyczajnie nieopłacalne.
Decyzja o przejęciu gospodarstwa lub jego części ma poważne i dalekosiężne skutki zarówno dla młodego rolnika, jak i jego rodziców. Dlatego przy jej podejmowaniu warto korzystać z wiedzy doświadczonych doradców, dostrzegających problemy, które należy rozważyć jeszcze przed złożeniem wniosku.
